Tenkis Davası Nedir ?
Tenkis davası, miras bırakanın tasarruf özgürlüğünü aşarak malvarlığında tasarrufta bulunması sonucu hakları ihlal edilen saklı pay mirasçılarının bu paylarına karşı yapılan ihlalin hükümsüz sonuçlarını kaldırmak için başvurdukları bir davadır.
Tenkis davası, bu hükümlerin mirasçılar üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak veya yok etmek amacıyla kullanılan hukuki yol olarak görülür. İş bu miras hukukuna ilişkin bir dava olup miras bırakanın ölümü ile açılabilir.
Saklı Pay Sahibi Mirasçı Kimlerdir ?
Saklı pay sahibi mirasçı, miras bırakanın yaptığı tasarruflara karşı miras hakları belirli oranda korunan mirasçılardır. Başka bir deyişle, miras bırakanın üzerinde hiçbir şekilde tasarruf yapamayacağı, müdahale edemeyeceği bir miras hakkına sahip olan kişilere “saklı pay sahibi mirasçı” adı verilir. Bunlar miras bırakanın;
1- Altsoyu,
2- Anne-babası,
3- Eşidir.
Tenkis Davasını Kimler Açabilir ?
Kanunen tenkis davasını sadece saklı paylı mirasçılar açabilir. Fakat bu durumun bazı istisnalar mevcuttur. Saklı pay mirasçıların iflası durumunda iflas masası veya saklı pay mirasçılarının alacaklıları da miracının tenkis davası açmadığı durumlarda borçlarının tahsili için tenkis davası açabilir.
Her saklı pay sahibi mirasçı kendi adına bağımsız dava açabilir. Yine de bu durumda hesaplamalar tüm saklı paylar dikkate alınarak yapılır. Fakat sadece dava açan mirasçının saklı payı kadar tenkis edilir.
Tenkis Davası Kime Karşı Açılır?
Tenkis davası muris tarafından kazandırma yapılan kişilere karşı açılabilir. Kazandırma yapılan kişiler üçüncü kişiler veya mirasçılar olabilir.
*Kazandırma yapılan kişinin ölmüş olması durumunda mirasçılarına karşı dava açılabilir.
*Kazandırma yapılan kişinin malı tenkisten kaçırmak için üçüncü kişiye devretmesi ve üçüncü kişinin bu durumu bilerek malı devralması halinde devralan kişiye karşı dava açılabilir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tenkis davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Tenkis davasında yetki:
1- Genel yetki; miras bırakanın en son yerleşim yeri mahkemesidir.
2- Özel yetki; miras bırakanın Türkiye'de yerleşim yeri bulunmuyorsa, miras bırakanın taşınmaz malvarlığının bulunduğu yerde tenkis davası açılabilir.
Hak Düşürücü Süreler
Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar. Tenkis iddiası, def'i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.